​

Việc sử dụng ketamine để gây mê ở mèo đôi khi có thể dẫn đến phù phổi cấp. Dưới đây là các cơ chế chính và yếu tố liên quan đến tình trạng này:​

1. Tác động của Ketamine đến hệ tim mạch

Ketamine kích thích hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng giải phóng catecholamine, gây tăng nhịp tim và huyết áp. Sự gia tăng này làm tăng áp lực thủy tĩnh trong mao mạch phổi, có thể dẫn đến rò rỉ dịch vào phế nang và gây phù phổi. ​

2. Thay đổi tính thấm mao mạch phổi

Ketamine có thể ảnh hưởng đến tính thấm của mao mạch phổi thông qua việc kích hoạt các chất trung gian gây viêm, làm tăng tính thấm mạch máu. Hậu quả là protein huyết tương và dịch có thể rò rỉ vào khoảng kẽ và phế nang, dẫn đến phù phổi không do nguyên nhân tim mạch. ​

3. Ức chế phản xạ đường thở

Mặc dù ketamine thường được coi là duy trì hoặc kích thích các phản xạ đường thở, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể làm suy yếu các phản xạ bảo vệ của đường hô hấp trên. Điều này có thể dẫn đến giảm oxy máu và tổn thương mô phổi. ​

4. Ảnh hưởng của stress và bệnh lý nền ở mèo

Mèo đặc biệt nhạy cảm với stress, và hệ thống mạch máu phổi của chúng phản ứng mạnh mẽ với căng thẳng, dẫn đến tăng trương lực giao cảm, co mạch và phù nề. Ngoài ra, những con mèo mắc bệnh tim như bệnh cơ tim phì đại (HCM) có thể bị tình trạng này trầm trọng hơn khi sử dụng ketamine, do thuốc làm tăng nhịp tim và tiêu thụ oxy cơ tim, có thể dẫn đến hạ huyết áp nghiêm trọng. 

5. Truyền dịch quá mức

• Truyền dịch tốc độ nhanh hoặc liều lượng lớn khi gây mê làm tăng gánh thể tích cho hệ tuần hoàn.
• Phổi dễ bị quá tải dịch, gây phù mô kẽ và phế nang – đặc biệt nếu kết hợp cùng tác động của ketamine.

Khuyến nghị

• Đánh giá trước gây mê: Kiểm tra kỹ lưỡng tình trạng tim mạch và hô hấp của mèo trước khi sử dụng ketamine.​

• Theo dõi chặt chẽ: Giám sát liên tục các dấu hiệu sinh tồn và phản ứng của mèo trong và sau khi gây mê để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.​

• Điều chỉnh phác đồ gây mê: Xem xét sử dụng các thuốc gây mê khác hoặc kết hợp thuốc để giảm thiểu nguy cơ, đặc biệt ở mèo có bệnh lý nền.​

Việc hiểu rõ các cơ chế và yếu tố nguy cơ liên quan đến phù phổi cấp khi sử dụng ketamine ở mèo sẽ giúp các bác sĩ thú y đưa ra quyết định gây mê an toàn và hiệu quả hơn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào Quý bác sĩ vui lòng liên hệ Eduvet để được giải đáp nhanh và chính xác nhất!

Tài liệu tham khảo:

• Anesthetic management of small animals with preexisting cardiac conditions – Luisito S. Pablo, DVM, MS, DACVA – DVM360

• Acute pulmonary edema after diazepam–ketamine in a dog – J. Boutureira et al. – Veterinary Anaesthesia and Analgesia

• Sedation for Cats with Cardiovascular Disease – Ashley Wiese, DVM, MS – Today’s Veterinary Practice

• Feline procedural sedation and analgesia: When, why and how – B.T. Simon & P.V. Steagall – Journal of Feline Medicine and Surgery (PMC)