Chức năng chính của tuyến tụy: Điều hòa đường huyết và tiết enzyme tiêu hóa.
=> Tuyến tụy không chỉ là cơ quan sản xuất hormone quan trọng như insulin, glucagon và somatostatin, mà còn là nơi sản xuất các enzyme tiêu hóa chủ chốt để tiết và ruột non đồng thời bảo tiết men tụy để trung hòa axit dạ dày. Tụy là cơ quan rất quan trọng của cơ thể, trong đó viêm tụy là vấn đề thường gặp trên chó, mèo.
Vị trí tuyến tụy
Tuyến tụy gồm ba phần: đầu tụy sát tá tràng, thân tụy dọc theo dạ dày, đuôi tụy gần lách. Ống tụy chính đổ vào tá tràng. Ống phụ nếu có có thể đổ vào hồi tràng. Cấu trúc này hỗ trợ dẫn enzyme ra ruột non.
Chức năng của tụy
Tế bào Islet tiết insulin và glucagon để điều hòa glucose máu. Somatostatin và polypeptide tụy điều hòa hormone và cảm giác đói. Các hormone này đi trực tiếp vào máu để duy trì cân bằng nội môi.
Tế bào Acini tiết enzyme tiêu hóa như amylase, lipase, protease, giúp phân giải thức ăn. Tụy còn tiết bicarbonate trung hòa acid dạ dày, hỗ trợ ruột. Ngoài ra còn tiết vitamin và yếu tố miễn dịch.
Bệnh lý tuyến tụy và nguyên nhân gây bệnh tụy cấp
Bệnh tụy nội tiết gây rối loạn hormone như insulin, dẫn đến hạ đường huyết hoặc đái tháo đường. Bệnh tụy ngoại tiết liên quan đến enzyme tiêu hóa bị kích hoạt sai chỗ gây viêm tụy. Viêm tụy thường do viêm ruột, ăn nhiều mỡ, thiếu dinh dưỡng hoặc stress.
Chẩn đoán viêm tụy cấp và điều trị
Viêm tụy cấp được xác định khi có men tụy tăng, đau bụng và nôn cấp. Điều trị gồm kháng sinh nếu có nhiễm trùng, thuốc chống nôn, giảm đau và steroid. Sau khoảng 7 ngày, đa số chó mèo sẽ phục hồi nếu được hỗ trợ tốt.
Phòng ngừa
Tránh thức ăn nhiều mỡ → Chất béo cao có thể kích hoạt enzyme tụy bất thường, gây viêm tụy, đặc biệt ở chó nhỏ như Schnauzer.
Kiểm soát cân nặng → Béo phì làm tăng viêm toàn thân, rối loạn chuyển hóa và nguy cơ viêm tụy.
Cho ăn đều, đúng giờ → Tránh nhịn đói lâu hoặc thay đổi khẩu phần đột ngột, giúp ổn định hệ tiêu hóa.
Hạn chế thuốc có nguy cơ cao → Một số thuốc có thể gây độc cho tụy (VD: azathioprine, L-asparaginase).
Hệ tiêu hóa → Kiểm soát ký sinh trùng, bổ sung men vi sinh giúp giảm viêm và loạn khuẩn ruột.
Giảm stress, nhất là ở mèo → Căng thẳng làm tăng nguy cơ viêm tụy mạn ở mèo, đặc biệt khi kèm viêm ruột và gan.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ trực tiếp với EduVET để được giải đáp nhanh và chính xác nhất!
Nguồn tham khảo
Pancreatitis in Dogs and Cats – Merck Veterinary Manual, 2019
New insights into the etiology, risk factors, and pathogenesis of pancreatitis in dogs – Jörg M. Steiner and David A. Williams
Nutritional management of pancreatitis and concurrent disease in dogs – David A. Williams and Jörg M. Steiner