Rụng lông là một trong những vấn đề da liễu phổ biến nhất trên chó mèo, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra: nhiễm ký sinh trùng, viêm da, rối loạn nội tiết, di truyền, hoặc do ảnh hưởng tác nhân vật lý bên ngoài. Việc xác định đúng dạng tổn thương sẽ giúp rút ngắn quy trình chẩn đoán, đề xuất điều trị nhanh chính xác.
1. Khám lâm sàng ban đầu
- Tiến hành soi da: Kiểm tra vảy da, nấm, Demodex, trục khuẩn.
2. Phân loại dạng tổn thương theo biểu hiện lâm sàng:
A. Do cạo lông/sai kỹ thuật:
- Lông không mọc lại do tổn thương nang lông
- Rối loạn bẩm sinh hoặc tác động vật lý
B. Lông xơ, ngắn, yếu – không mọc thêm:
- Nếu có rụng lông sau khi spa, tắm gội, thường đối xứng, tập chung tại 1 khu vực => đầu tiên kiểm tra xem có tổn thương vật lý hay không, nếu không thì điều trị thử bằng Corticoid nếu có đáp ứng là do dị ứng, ngứa, viêm da, nếu không đáp ứng là lo rối loạn tâm lý/ viêm dây thần kinh
C. Lông thưa, vùng ngọn bình thường dễ rụng
- Nếu bắt đầu sau 6 tháng, rụng ở ngực lưng bụng và đầu => do rụng do di truyền, rối loạn nội tiết
- Rụng ngay sau sinh hoặc 1 thời gian ngắn sau đó: nội tiết tố, thiếu hụt dinh dưỡng, ký sinh trùng hoặc nấm do suy giảm miễn dịch
- Rụng lông tập chung: Vùng có ghẻ Demodex/rụng từng màng/ nấm/ viêm niêm mạc dưới da, viêm mạch, tự miễn, viêm da mặt trời (rụng nhiều điểm)
- Vùng hông, eo: Rụng lông theo chu kỳ, nội tiết, u tinh hoàn
- Quanh thân: Rụng đột ngột/ rụng lông kèm theo thay đổi sắc tố lông/loạn sản nang nông, viêm tuyến bã nhờn
- Thân, đuôi: 1-8 tuần do bẩm sinh hoặc suy giáp; 3 tháng – 3 năm do giống hoặc loạn sản nang lông; trên 3 năm do nội tiết hoặc viêm mạch
E. Rụng đối xứng:
- Gợi ý về rối loạn nội tiết (hypothyroidism, Cushing…)
F. Rụng theo dạng vật lý:
- Do chủ cho mặc đồ chật, va chạm, liếm nhiều
G. Đáp ứng với corticoid:
- Gợi ý viêm da cực bào, viêm da tự miễn, hoặc chựng viện
H. Rụng rải rác, nhiều điểm:
- Cần soi ký sinh trùng (Demodex, Sarcoptes, nấm)
3. Thời gian
- <6 tháng tuổi: nghi Demodex
- 1–3 tuần: bẩm sinh
- 3–3 tháng: alopecia do giống, thiếu giáp
- 3 tháng: nội tiết (Cushing, viêm mạch…)
4. Chẩn đoán bổ sung
- Soi da, test kháng nguyên
- Xét nghiệm hormon: T4, ACTH, Cortisol
- Siêu âm tuyến thận, tuyến giáp, tự cung/tỉnh hoàn
Kết luận
- Sàng lọc theo dạng tổn thương giúp chẩn đoán rụng lông nhanh chính xác, giảm đi lạm dụng xét nghiệm tốn kém hiệu quả.
Sơ đồ tóm tắt ngắn gọn
Nếu có câu hỏi và thắc mắc nào, hãy liên lạc ngay với EduVET tới số 08 6712 6712 để được giải đáp nhanh và chính xác nhất!
Nguồn tham khảo:
- Scott, D. W., Miller, W. H., & Griffin, C. E. (2018). Muller and Kirk’s Small Animal Dermatology, 8th Edition. Elsevier.
- Kennis, R. A. (2013). Alopecia in Dogs and Cats. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice.
- Mauldin, E. (2022). Small Animal Dermatology Secrets, 2nd Edition.
