Thiếu máu là gì?

Là tình trạng giảm số lượng hồng cầu đang lưu hành, đây không phải là bệnh cụ thể là mà kết quả của một bệnh hoặc tình trạng khác của cơ thể

Hồng cầu được sản xuất bởi tủy xương, khi già sẽ giải phóng vào máu, và tuần hoàn trong khoảng 3 tháng. Khi già hoặc tổn thương sẽ bị loại bỏ khỏi máu. Các thành phần của nó sẽ được tái chế thành hồng cầu mới

Số lượng hồng cầu có thể giảm do:

• Giảm sản xuất 

• Tán huyết

• Mất áu

Hemoglobin vận chuyển oxy đến các tế bào và mô trong cơ thể, và con vật bị thiếu máu sẽ biểu hiện các triệu chứng liên quan đến tình trạng thiếu oxy.

Quá trình sản xuất hồng cầu

Quá trình sản xuất hồng cầu được điều hòa bởi mức độ oxy trong mô.

1. Khi thiếu oxy  → cơ thể kích hoạt HIF-1→ làm tăng tiết Erythropoietin (EPO) từ thận.

2. EPO → kích thích tủy xương tạo hồng cầu 

3. Khi số lượng hồng cầu tăng, mô được cung cấp oxy đầy đủ  → giảm tiết EPO 

Hiểu đơn giản: Thận đóng vai trò như “bộ cảm biến oxy”. Khi máu thiếu oxy, thận báo động bằng cách tiết EPO để tủy xương sản xuất thêm hồng cầu.

---

Dấu hiệu của mất máu là gì?

• Dễ thấy nhất: Nướu nhợt nhạt, không có máu hồng như bình thường
• Các biểu hiện khác: Mệt mỏi, có thể ngã khi vận động mạnh, sút cân, thở khó, chán ăn, nhụp tim nhanh
• Dấu hiệu mất máu: Chảy máu mũi, phân dính máu, ho ra máu

---

Chẩn đoán thiếu máu

Sau khi quan sát lâm sàng và nghi ngờ, bác sĩ có thể thực hiện thêm xét nghiệm chẩn đoán sau:

• Xét nghiệm máu: PCV → Nếu PCV <35% được coi là thiếu máu

---

Chẩn đoán bệnh khi chó mèo thiếu máu

Các xét nghiệm quan trọng khi chó bị thiếu máu

Khi phát hiện số lượng hồng cầu giảm, cần xác định xem tủy xương có đang sản xuất và giải phóng hồng cầu non để đáp ứng thiếu máu hay không.

• Khi cơ thể thiếu máu, hồng cầu non (hồng cầu lưới) sẽ được sản xuất vào máu → Có thể nhuộm để nhận diện hồng cầu non trên phiến máu

→ Nếu số lượng tăng: thiếu máu tái tạo, tức là cơ thể nhận diện và cố gắng bù đắp bằng cách sản xuất hồng cầu mới.

Nếu không phát hiện ra nguyên nhân, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm bổ sung sau 

• Quan sát phiến máu

  • Phát hiện ký sinh trùng gây phá hủy hồng cầu.

  • Phát hiện sự bất thường của tế bào (VD: bạch cầu quá nhiều, dị dạng, hoặc có nhân và bào tương bất thường)

• Test ngưng kết trên lam 

  • Giúp loại trừ thiếu máu tán huyết miễn dịch (IMHA).

• Sinh thiết hoặc chọc hút tủy xương 

  • Thực hiện khi nghi ngờ thiếu máu không tái tạo 

  • Đánh giá tình trạng tủy, có thể xác định nguyên nhân gây thiếu máu.

• Sinh hóa máu và xét nghiệm nước tiểu 

  • Đánh giá chức năng cơ quan, điện giải, sức khỏe tổng quát.

• Xét nghiệm phân

  • Phát hiện ký sinh trùng đường ruột (giun móc…) gây mất máu.

• Chẩn đoán hình ảnh (X-quang, siêu âm):

  • Hỗ trợ tìm nguyên nhân (u, xuất huyết, bệnh cơ quan…).

---

Điều trị

Cần TRUYỀN MÁU khi thiếu máu đe dọa đến tính mạng.

Điều trị theo nguyên nhân gây thiếu máu

Nguyên nhân	Điều trị
Thiếu máu tán huyết miễn dịch	Corticosteroids
Do ký sinh trùng ruột	Tẩy giun sán
Ngộ độc thuốc diệt chuột	VTM K1
Bệnh nhiễm trùng	Kháng sinh
Có cơ quan tổn thương gây mất máu	Phẫu thuật

Tiên lượng