PHÂN LOẠI CO GIẬT CHỈ BẰNG MỘT CÂU HỎI
Co giật thì nó sẽ phân ra thành ba trường hợp, mà ta chỉ cần nhìn hoặc hỏi chủ đúng một câu thôi là ta sẽ biết rằng trường hợp này bị bệnh gì, co giật do cái gì?
Hiểu cơ chế co giật:
Co giật xảy ra khi chất dẫn truyền thần kinh bị kích thích quá mức, khiến Xinap không có thời gian nghỉ → tín hiệu phóng ra liên tục → cơ bắp co giật.
📌 PHÂN LOẠI CO GIẬT THÀNH 3 NHÓM RÕ RÀNG
1. Co giật liên tục (cả ngày lẫn đêm, không ngưng):
-
Dấu hiệu đặc trưng:
Co giật liên miên, giật từng giây hoặc vài giây, kể cả khi đang ngủ.
Có thể chỉ giật một chân, hai chân hoặc cả bốn chân. -
Chẩn đoán:
Viêm dây thần kinh ngoại vi -
Giải thích:
Ví dụ: Nếu một chân bị giật liên tục → có thể do sợi thần kinh đi đến chân đó đang bị viêm → cứ phát tín hiệu → giật không nghỉ.
2. Co giật cấp tính (<72 giờ):
-
Dấu hiệu:
Co giật mới xuất hiện trong 2–3 ngày gần đây, chủ có thể không để ý rõ → ta lấy mốc 72h là hợp lý. -
Chẩn đoán:
Co giật cấp tính do tổn thương cấp, bao gồm:-
Viêm gan cấp
-
Suy thận cấp
-
Trúng độc (nước lau sàn, chất hóa học…)
-
Nhiễm trùng máu
-
Virus (hiếm, nhưng nên loại trừ)
-
Tụt canxi (đặc biệt ở mẹ mang thai hoặc cho bú)
-
3. Co giật theo chu kỳ (định kỳ, từng cơn):
-
Dấu hiệu:
Cơn co giật xảy ra định kỳ, cách nhau vài tuần – vài tháng, sau đó hoàn toàn bình thường trở lại. -
Chẩn đoán:
Động kinh -
Đặc điểm:
Sau khi co giật → tỉnh dậy như chưa có gì, ăn uống chơi bình thường, xét nghiệm không thấy gì bất thường. -
Nguyên nhân tiềm ẩn:
-
Vô căn (gặp nhiều nhất)
-
U não
-
Phình mạch máu não
-
Chấn thương não cũ
-
TỔNG KẾT 3 NHÓM CO GIẬT
| Nhóm | Đặc điểm | Nguyên nhân chính |
|---|---|---|
| Liên tục | Giật không nghỉ, kể cả khi ngủ | Viêm dây thần kinh ngoại vi |
| Cấp tính (<72h) | Mới xuất hiện gần đây | Gan cấp, thận cấp, trúng độc, nhiễm trùng máu, tụt canxi |
| Chu kỳ | Giật từng đợt, giữa các cơn hoàn toàn bình thường | Động kinh, vô căn, u, phình mạch, chấn thương não cũ |
CHẨN ĐOÁN & ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ
KHÔNG nên tiếp cận kiểu “phải test hết, chụp hết, PCR hết” – tốn kém, không khả thi.
Hãy khoanh vùng đúng nhóm — sau đó chọn hướng điều trị/phác đồ phù hợp.
Nhóm 1: Co giật liên tục → Viêm dây thần kinh ngoại vi
-
Có thể do:
-
U não
-
Chấn thương
-
U thần kinh
-
Tự viêm dây thần kinh không rõ nguyên nhân
-
-
Điều trị: Không chữa được nguyên nhân, bác sĩ cần giải thích rõ cho chủ nuôi, hỗ trợ bằng thuốc giảm kích thích thần kinh.
-
Chủ nuôi cần hiểu: “Không phải bị thần kinh là co giật toàn thân” — mà là dây nào bị, vùng nào ảnh hưởng.
Nhóm 2: Co giật cấp tính
-
Tùy nguyên nhân mà áp dụng đúng phác đồ:
| Nguyên nhân | Hướng xử trí |
| Viêm gan cấp | Áp dụng phác đồ gan |
| Suy thận cấp | Phác đồ thận cấp |
| Trúng độc | Thuốc giải độc, than hoạt, truyền dịch |
| Nhiễm trùng máu | Xác định vi khuẩn, kháng sinh phổ rộng |
| Tụt canxi | Kiểm tra, truyền canxi (đặc biệt trong thai/cho bú) |
Nhóm 3: Co giật theo chu kỳ (Động kinh),
-
Khi không tìm thấy bất thường trên xét nghiệm nhưng rõ ràng có bệnh → nghĩ đến:
-
Động kinh vô căn (thường gặp nhất)
-
U não nhỏ
-
Phình mạch
-
Di chứng chấn thương
-
-
Điều trị:
Sử dụng thuốc chống động kinh (Phenobarbital, Levetiracetam…) tùy trường hợp.
GHI NHỚ HÀNG ĐẦU:
KHÔNG ĐOÁN MÒ – KHÔNG LÀM LAN MAN
KHOANH VÙNG → ÁP PHÁC ĐỒ PHÙ HỢP THEO NHÓM → CHUẨN, NHANH, HIỆU QUẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-
Podell M. (1995). Seizure classification in dogs from a non-referral-based population. J Am Vet Med Assoc. 206(11):1721–8.
-
Dewey C. (2008). A practical guide to canine and feline neurology. 2nd ed. Wiley-Blackwell.
-
Platt S.R., Olby N.J. (2013). BSAVA Manual of Canine and Feline Neurology. 4th ed.
-
Thomas W.B. (2010). Idiopathic epilepsy in dogs and cats. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 40(1):161–79.
-
Bhatti SFM et al. (2015). International Veterinary Epilepsy Task Force consensus proposal: Definition of seizures and epilepsy in companion animals. BMC Vet Res 11:182.
EduVET – Đào tạo siêu ứng dụng – Hãy liên hệ với EduVET ngay nếu có bất kỳ thắc mắc nào
