Bình thường các vi khuẩn gây bệnh vẫn tồn tại sẵn tại hệ hô hấp nhưng không gây bệnh, bệnh xảy ra khi các cơ chế bảo vệ đường hô hấp bị suy yếu như kế phát sau các bệnh virus (care, calici, adenovirus type 2 ở chó,…), yếu tố bên ngoài như hít khói, khí độc, dị vật ở đường hô hấp, hoặc do bệnh nền như u phổi.
Bài viết hướng dẫn chẩn đoán lâm sàng được mô tả theo cách dễ hiểu nhất!
Bệnh hệ hô hấp do 4 vùng sau của hệ hô hấp:
-
Họng
-
Đường ống dẫn khí (khí quản, phế quản)
-
Phổi
-
Khoang màng phổi
1. Bệnh ở họng
-
Triệu chứng đặc trưng: Con vật ho kiểu “khoạc khoạc khoạc”, tiếng ho rõ, rời rạc, giống như bị hóc xương.
-
Ho do kích thích, ngứa rát ở họng, không có nhiều dịch.
→ Khi nghe tiếng ho như vậy, gần như chắc chắn tổn thương nằm tại vùng họng.
2. Bệnh ở đường ống dẫn khí (khí quản – phế quản)
-
Triệu chứng: Ho kiểu “khoạc khoạc” và có đờm – dịch trong đường thở.
-
Đây là ho đẩy dịch, tức là con vật cố gắng tống chất nhầy ra ngoài.
-
Khi quan sát, ta thấy các cơn ho từng tiếng riêng rẽ, đều nhau.
→ Khi có đờm hoặc dịch tiết, bắt buộc phải:
-
Dùng thuốc long đờm (để “băm – cắt” đờm ra cho dễ tống).
-
Dùng kháng sinh, vì đã có hiện tượng nhiễm trùng đường hô hấp dưới.
3. Bệnh ở phổi
-
Khi viêm phổi hoặc viêm phế nang, con vật sẽ có triệu chứng:
-
Thở nhanh hơn bình thường, thở gấp.
-
Ho đi kèm thở nhanh.
-
→ Như vậy, dấu hiệu đặc trưng của bệnh ở phổi là thở nhanh + có ho.
4. Bệnh ở khoang màng phổi
-
Khi tích dịch trong khoang màng phổi, con vật có các biểu hiện đặc trưng:
-
Thở rút, hóp ngực, tóp bụng, thở rất khó khăn.
-
Không ho (vì dịch nằm ngoài phổi, không kích thích đường thở).
-
→ Dấu hiệu nhận biết quan trọng:
-
Thở rút, không ho → bệnh ở khoang màng phổi.
-
Thở nhanh, có ho → bệnh ở phổi.
-
Ho đẩy dịch → bệnh ở khí – phế quản.
-
Ho “khoạc khoạc” → bệnh ở họng.
5. Tóm tắt bệnh hô hấp
| Vị trí bệnh | Dấu hiệu chính | Đặc điểm ho/thở | Hướng xử trí |
|---|---|---|---|
| Họng | Kích thích, ngứa rát | Ho “khoạc khoạc”, rõ tiếng, giống hóc xương | Làm dịu niêm mạc, kiểm tra họng |
| Đường ống dẫn khí | Có dịch, đờm | Ho “khoạc”, ho đẩy dịch | Long đờm + kháng sinh |
| Phổi | Viêm phổi, phế nang | Thở nhanh + ho | Kháng sinh mạnh, hỗ trợ hô hấp |
| Khoang màng phổi | Tích dịch màng phổi | Thở rút, không ho, tóp ngực/bụng | Chọc tháo dịch, hỗ trợ hô hấp |
Tài liệu tham khảo
-
Ettinger, S.J., & Feldman, E.C. (2017). Textbook of Veterinary Internal Medicine (8th ed.). Elsevier.
-
Tilley, L.P., & Smith, F.W.K. (2020). Blackwell’s Five-Minute Veterinary Consult: Canine and Feline (7th ed.). Wiley-Blackwell.
-
King, L.G. (2004). Respiratory Diseases of Dogs and Cats. Saunders.
-
Sykes, J.E. (2013). Canine and Feline Infectious Diseases. Elsevier.
-
Greene, C.E. (2021). Infectious Diseases of the Dog and Cat (5th ed.). Elsevier.
Hãy liên hệ ngay với EduVET nếu có bất kỳ thắc mắc nào!
