Điều trị sốt vô căn kết hợp thiếu máu ở chó mèo

Trường hợp sốt và thiếu máu ở mèo

Ca bệnh: Lúc mới khám, hồng cầu khoảng 93, nhưng sau một tuần thì giảm xuống còn khoảng 72, tức là giảm nhanh hơn bình thường.
Khi mèo bị sốt kèm giảm hồng cầu, ta cần nghĩ đến ba nhóm nguyên nhân chính:

Ngộ độc – Tuy nhiên, trong trường hợp này triệu chứng không giống ngộ độc (vì thường ngộ độc có biểu hiện rối loạn tiêu hóa, thần kinh, hoặc run rẩy rõ ràng).
Bệnh tự miễn – Cơ thể tự sinh kháng thể phá hủy hồng cầu.
Ký sinh trùng máu hoặc viêm phúc mạc truyền nhiễm (FIP) – đặc biệt là thể khô, gây viêm mạn tính nhiều cơ quan.

Ở ca này, con mèo có biểu hiện sốt và thiếu máu rõ rệt.

Trong thực tế lâm sàng, đa số mèo sốt kéo dài, không rõ nguyên nhân thường rơi vào hai nhóm chính: tự miễn hoặc ký sinh trùng máu. Có con thì hồng cầu giảm, có con lại không giảm, nhưng điểm chung là sốt dai dẳng, vô căn.

Hướng điều trị thực tế

Với những ca chưa xác định rõ nguyên nhân, hướng xử lý kinh nghiệm là dùng kết hợp ba nhóm thuốc:

Dexamethasone – thuốc corticoid chống viêm, ức chế miễn dịch.
Cyclosporin – thuốc ức chế miễn dịch chọn lọc, giúp kiểm soát phản ứng tự miễn.
Kháng sinh phổ rộng hoặc điều trị ký sinh trùng máu (doxycycline, marbofloxacin, hoặc azithromycin tuỳ trường hợp).

Thông thường, sau 3–4 ngày, mèo sẽ giảm sốt hoặc ổn định lâm sàng. Sau đó, dù test không ra ký sinh trùng máu, vẫn nên điều trị một đợt phòng ký sinh trùng máu.

→Lý do là vì:

Ký sinh trùng máu có thể kích hoạt cơ chế tự miễn.
Hoặc ẩn trú trong cơ thể ở mức không phát hiện được bằng xét nghiệm ban đầu.

Giải thích lý do

Khi không xác định rõ nguyên nhân (có thể viêm, nhiễm trùng, hoặc ổ áp-xe tiềm ẩn trong gan, phổi, thận, não…), ta điều trị theo hướng bao phủ:

Giải quyết phản ứng tự miễn sớm.
Sau đó kiểm soát ký sinh trùng máu.
Cách làm này giúp ngăn tiến triển nặng và hiệu quả trên nhiều ca sốt vô căn khó điều trị ở nơi khác.

Về FIP khô

Nếu nghi ngờ viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo (FIP), cần theo dõi kỹ:

Thể FIP khô thường viêm toàn thân: não, phổi, da, xương, thận…, không có dịch rõ ràng.
Sau một thời gian mới chuyển sang thể ướt, khi đó mới có thể phát hiện dịch bằng siêu âm.

FIP khô tiến triển chậm, âm ỉ, nên cần theo dõi dài ngày để can thiệp kịp thời.

Lưu ý khi dùng Dexamethasone

Dexamethasone có thể gây co mạch thận (renal vasoconstriction), do đó phải truyền dịch đủ và đều. Một số ca nặng phải dùng liều cao, nhưng nếu truyền dịch rỉ rích liên tục, thì an toàn và hiệu quả cao.

Tài liệu tham khảo

Immune-mediated hemolytic anemia (IMHA) ở mèo thường liên quan đến Mycoplasma haemofelis, FeLV, FIV, hoặc bệnh tự miễn nguyên phát. (Greene CE, Infectious Diseases of the Dog and Cat, 5th ed., 2021)
Feline Infectious Peritonitis (FIP) thể khô gây viêm mạn tính đa cơ quan, khó chẩn đoán bằng xét nghiệm đơn lẻ. (Pedersen NC, J Feline Med Surg, 2014)
Điều trị kinh nghiệm bằng corticoid + ức chế miễn dịch + kháng sinh phổ rộng được khuyến cáo khi sốt kéo dài vô căn chưa xác định nguyên nhân. (Little SE, The Cat: Clinical Medicine and Management, 2016)
Dexamethasone có thể gây giảm tưới máu thận do co mạch, nên cần truyền dịch hỗ trợ. (Plumb DC, Veterinary Drug Handbook, 9th ed., 2023)

Liên hệ ngay với EduVET nếu có bất kỳ thắc mắc nào!