ƯỚT MẮT
1. Câu hỏi đầu tiên: Mắt ướt là do gì?
- Mắt ướt là do tiết nhiều nước mắt có đúng không?
- Không nha. Không phải cứ thấy chảy nước mắt là do tiết nhiều đâu nha. Mà thường là do nước mắt không thoát ra được nên mới bị chảy ra ngoài, thấy nó tràn ra ngoài khóe mắt → ta mới thấy ướt.
- Cho nên, ướt mắt nó không liên quan gì tới tuyến lệ cả. Tuyến lệ vẫn tiết bình thường thôi, nhưng nước mắt nó không thoát ra được, nó bị ứ lại, chảy ngược ra ngoài, nên ta mới thấy ướt.
- Đó, ta cần phân biệt cho thật rõ
2. Cấu trúc dẫn lưu nước mắt (quan trọng để hiểu nguyên nhân)
- Nước mắt từ tuyến lệ tiết ra → trải đều trên nhãn cầu → thu về 2 lỗ lệ (trên – dưới) → đổ vào ống lệ → túi lệ → rồi theo ống lệ – mũi xuống mũi → rồi xuống họng.
- Nên khi bị viêm kết mạc, nhiều khi thấy chó mèo khịt khịt mũi, là vì nó nuốt nước mắt viêm xuống họng đó. (chứ không phải cảm cúm gì đâu).
- Mắt ướt là do nghẽn ở cái đường dẫn này.
3. Nguyên nhân gây ướt mắt
Chia ra làm mấy nhóm nguyên nhân chính:
a. Do bẩm sinh:
- Một số con không có lỗ lệ (bẩm sinh tịt ống lệ)
- Một số con đường ống lệ hẹp → dẫn lưu kém
- Mấy con mắt lồi (Pekingese, Shih Tzu, Pug) → nước mắt khó thu lại → dễ tràn ra ngoài
- Xệ mi, lộn mi: mi không ôm sát nhãn cầu → nước mắt trào ra
→ Tóm lại, mấy con mặt tều tều, lồi lồi là hay bị.
b. Do viêm – nhiễm trùng – chấn thương:
- Viêm kết mạc mạn tính
- Viêm túi lệ
- Dị vật (bụi, lông, cỏ nhỏ) kẹt trong ống lệ – mũi
- Chấn thương vùng mặt (bị xe tông, gãy xương ổ mắt)
→ Mấy cái này làm hẹp hoặc tắc đường dẫn nước mắt → nước mắt bị ứ lại → trào ngược ra ngoài.
c. Do khối u, polyp, sẹo:
- Khối u vùng xoang, mũi
- Polyp mũi chèn ép
- Sau viêm mũi nặng để lại sẹo, chèn ống lệ – mũi
→ Nói chung là cản trở cơ học trên đường đi của nước mắt.
4. Biểu hiện
- Khóe mắt lúc nào cũng ướt ướt
- Có rãnh lông đổi màu nâu nâu vàng vàng → do nước mắt lên men → lông đổi màu
- Mắt không đỏ, không viêm nặng
- Dùng thuốc nhỏ mắt mãi không hết
- Có khi thấy sưng vùng túi lệ (góc trong mắt) → nghĩ tới viêm túi lệ
- Một số trường hợp viêm nhẹ nhẹ, lâu ngày → hư da quanh mắt do ẩm ướt
5. Chẩn đoán
Phải tìm được nguyên nhân thì mới trị được, chứ không phải cứ nhỏ kháng sinh là xong.
a. Kiểm tra giải phẫu:
- Xem có lỗ lệ không (dùng kính lúp nhìn lỗ lệ trên mí mắt)
- Có bị xệ mi, lộn mi không?
b. Test nhuộm fluorescein
Nhỏ thuốc nhuộm vào mắt
- Quan sát: nếu sau 1–2 phút không thấy thuốc chảy ra mũi → nghi tắc ống lệ – mũi
- Nếu có thấy màu xanh chảy ra mũi → hệ thống dẫn lưu bình thường
→ Rất dễ, rất hiệu quả, giá lại rẻ
Nhuộm huỳnh quang để kiểm tra mắt
Sử dụng để kiểm tra: Tắc lỗ lệ và giác mạc (rách, loét, viêm)
Nhuộm huỳnh quang để kiểm tra mắt
Sử dụng để kiểm tra: Tắc lỗ lệ và giác mạc (rách, loét, viêm)
-B1: Chuẩn bị mộtxilanh NaCl 0,9%
-B2: Bộc lộ đầu có màu cam trên que nhuộm
-B3: Nhỏ 1-2 giọt NaCl0,9% để làm ẩm que nhuộm
-B4: Đặt lên mí mắt trên của con vật => khi chớp mắt thuốc nhuộm sẽ được tán đều
-B5: Soi dưới đèn có ánh sáng xanh lam và điều kiện ánh sáng yếu (những vị trí viêm, rách, loét,… sẽ bát màu xanh khi soi). Nếu bên nào lỗ lệ bị tắc thì nước xanh sẽ không chảy xuống lỗ mũi bên đó được
- Sẽ nhỏ trực tiếp lên mí mắt trên
- Soi với đèn có ánh sáng xanh lam và ánh sáng yếu
Fluorescein nhỏ mắt
- Sẽ nhỏ trực tiếp lên mí mắt trên
- Soi với đèn có ánh sáng xanh lam và ánh sáng yếu
Tài liệu khoa học
-
Gelatt KN. Veterinary Ophthalmology, 6th ed. Wiley-Blackwell, 2021.
-
Hendrix DVH. Canine and Feline Ophthalmology: A Problem-Oriented Approach, Saunders Elsevier, 2020.
-
Maggs DJ, Miller PE, Ofri R. Slatter’s Fundamentals of Veterinary Ophthalmology, 6th ed. Saunders Elsevier, 2018.
-
Martin CL. Ophthalmic Disease in Veterinary Medicine, CRC Press, 2019.
-
Bedford PGC. “Epiphora in dogs and cats: causes and management.” In Practice, 2014; 36(6): 278–285.
Hãy liên hệ ngay với EduVET nếu có bất kỳ thắc mắc nào!
1 ý kiến cho "Chó mèo mắt ướt – nguyên nhân do đâu?"