Nhận biết và điều trị Herpesvirus ở mèo

1. Tổng quan

Con virus này tên đầy đủ là Feline Herpesvirus type 1 (FHV-1), Đây là một trong hai loại virus hô hấp trên phổ biến nhất ở mèo, đi song song với Calicivirus.

Herpes đặc biệt phá ở vùng niêm mạc mũi – họng – mắt, dễ gây tái phát, nhất là khi mèo bị stress, sinh sản, đổi môi trường hoặc đang suy giảm miễn dịch.

Mèo bị nhiễm herpesvirus như thế nào?

Virus lây lan qua nước bọt và dịch tiết từ mắt – mũi của mèo bệnh
Virus dễ bị sát trùng bởi dung dịch sát trùng (Dung dịch nước javel pha loãng -> 1 phần javel + 32 phần nước) có thể tiêu diệt được virus trong 5phút. Các đồ dùng chỉ cần rửa kỹ với xà phòng.

2. Triệu chứng điển hình

Herpes gây các dấu hiệu rất “đặc trưng”, khi phát hiện ra những triệu chứng này, BS hãy nghĩ tới herpes

Hắt hơi liên tục
Chảy nước mũi (trong rồi đục dần)
Viêm kết mạc, loét giác mạc, mắt đỏ sưng
“Ghèn đặc như keo 502“ – đây là dấu hiệu gần rất đặc chưng. Ghèn không loãng mà quánh, kéo dây, dính mắt khiến mèo hí mắt, co rút mí, không mở ra nổi.

Nhiều ca còn đau mắt, nheo mắt, nếu để lâu có thể loét giác mạc. Mèo sẽ giảm ăn, mệt mỏi, có thể sốt nhẹ.

3. Bệnh dễ tái đi tái lại

Khó chịu nhất là Herpes không gây bệnh một lần rồi thôi. Nó ẩn trong hạch thần kinh (chủ yếu là hạch sinh ba), rồi mỗi lần stress, sinh sản, thay đổi thời tiết… lại tái phát.

Bệnh thường không quá nặng, nhưng cứ lặp đi lặp lại sẽ làm mèo gầy mòn, suy giảm miễn dịch, viêm mũi – họng mạn tính, và có thể bội nhiễm vi khuẩn đường hô hấp.

4. Chẩn đoán

Chẩn đoán Herpes không cần test phức tạp, chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng.

Cần kiểm tra kỹ 3 vị trí:

Mắt: Ghèn đặc, đỏ, viêm kết mạc, nheo mắt
Mũi: Chảy dịch trong hoặc đục, hắt hơi
Miệng – họng – hô hấp trên: Khó thở nhẹ, khò khè

Gặp thêm tiền sử stress, sinh sản, vừa đổi nhà hoặc bị tái đi tái lại thì khả năng cao là Herpes.

Nếu cần thiết có thể thực hiện thêm test nhanh hoặc PCR để hỗ trợ

5. Điều trị – Chủ yếu là hỗ trợ

Herpes không có thuốc đặc trị diệt virus tận gốc, bác sĩ điều trị triệu chứng và tăng sức đề kháng.

Giữ ấm – tránh gió lùa

Phòng khám hoặc nhà nuôi mèo cần kín gió, thoáng khí, ấm áp.

Hỗ trợ hô hấp

Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý
Có thể xông/khí dung nước muối, thuốc giãn phế quản nếu cần
Dùng thuốc giảm nghẹt mũi tùy tình trạng

Dùng L-Lysine

L-Lysine là một acid amin giúp ức chế virus Herpes nhân lên (do cạnh tranh với arginine – chất virus cần để sao chép).

Dạng bột trộn vào thức ăn hoặc gel
Liều: 250–500 mg/ngày
Giúp giảm tái phát, rút ngắn thời gian bệnh

Kháng sinh (nếu có bội nhiễm)

Chỉ dùng khi:

Ghèn mủ
Mũi đục, ho nhiều
Sốt cao
Nguy cơ viêm phổi thứ phát

→ Có thể dùng Doxycycline, Amoxicillin-Clavulanic acid, hoặc Fluoroquinolone tùy ca.

6. Tổng kết

Herpes là bệnh phổ biến nhưng dai dẳng. Không gây chết nhanh, nhưng kéo dài, tái phát, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của mèo, nhất là mèo nuôi nhà hoặc mèo giống.

Muốn kiểm soát tốt, cần:

Giữ môi trường sạch – ít stress
Tiêm vaccine phòng bệnh
Phát hiện sớm triệu chứng – xử lý kịp thời

EduVET – Đào tạo bác sĩ thú nhỏ – Nếu có câu hỏi và thắc mắc nào, hãy liên lạc ngay với EduVET để được giải đáp nhanh và chính xác nhất!

Tài liệu tham khảo

Greene CE. Infectious Diseases of the Dog and Cat. 4th ed.
Sykes JE. Canine and Feline Infectious Diseases. Elsevier, 2014.
Thiry E. et al. (2009). Feline Herpesvirus infection – ABCD guidelines. J Feline Med Surg, 11(7), 547–555.
Merck Veterinary Manual – Feline Viral Rhinotracheitis