Các giai đoạn sinh nở tự nhiên ở chó mèo
Giai đoạn I: Chuẩn bị sinh
-
Thời gian: 6–12 giờ ở chó, có thể kéo dài đến 24 giờ ở mèo, đặc biệt là lứa đầu tiên.
-
Biểu hiện: Chó/mèo cái có thể bồn chồn, thở nhanh, cào xé ổ, không ăn, thân nhiệt giảm (~37.2°C).
-
Thay đổi bên trong: Cổ tử cung giãn ra, co tử cung bắt đầu nhưng chưa thấy rõ bên ngoài.
Giai đoạn II: Sinh con
-
Thời gian: 6–12 giờ.
-
Biểu hiện: Cơn co tử cung mạnh hơn, có thể thấy dịch trong từ âm hộ.
-
Thay đổi bên trong: Thai di chuyển vào ống chậu, màng allantochorion vỡ, thai bắt đầu sổ ra.
Giai đoạn III: Sổ nhau
-
Thời gian: Xảy ra ngay sau khi sinh con.
-
Biểu hiện: Mẹ sẽ đẩy nhau thai ra ngoài, thường xảy ra ngay sau khi sinh thành công.
-
Lưu ý: Mỗi thai nhi nên có một nhau thai đi kèm.
Can thiệp hỗ trợ trong quá trình sinh tự nhiên
| Tình huống | Hướng xử lý |
| 1. Mẹ không loại bỏ màng ối hoặc không liếm con | – Lau sạch dịch bằng khăn ấm – Có thể hút dịch bằng ống – Đưa nhẹ con sơ sinh về phía đầu mẹ để kích thích bản năng chăm sóc con |
| 2. Cắt dây rốn | – Kẹp cách thành bụng ~2,5 cm – Buộc lại, sát trùng bằng Betadine hoặc chlorhexidine |
| 3. Mẹ từ chối hoặc cắn con non | – Dùng acepromazine (0,01–0,02 mg/kg) để an thần nhẹ – Cách ly con sơ sinh vài giờ – Thoa dịch nhầy lên con để tạo mùi quen |
| 4. Mẹ hung hăng khi thấy con | – Đặt con vào hộp kín có lỗ cho mẹ ngửi dần trong 48–72h – Tiêm Canxi nếu hung hăng quá mức |
| 5. Dấu hiệu khó sinh – cần mổ đẻ | – Không sinh sau khi có dịch xanh/nâu >1h – Cơn co tử cung yếu, không đẩy được thai – Không sinh thêm con nào sau 3 giờ |
Lưu Ý Khi Hỗ Trợ Sinh Nở
-
Giữ môi trường yên tĩnh: Tránh làm mẹ căng thẳng, giúp quá trình sinh diễn ra thuận lợi.
-
Theo dõi sát: Nếu mẹ không sinh sau 1–2 giờ kể từ khi có dấu hiệu co bóp mạnh, cần liên hệ bác sĩ thú y.
-
Không kéo thai: Tránh can thiệp thô bạo, có thể gây tổn thương cho mẹ và con.
-
Hỗ trợ sau sinh: Đảm bảo con non được bú sữa đầu và giữ ấm.
Bản năng chăm con sau sinh của con mẹ
-
Liếm màng bào thai: Giúp làm sạch đường thở cho con.
-
Cắn dây rốn và ăn nhau thai: Hành vi tự nhiên giúp ngăn ngừa mùi thu hút kẻ săn mồi.
-
Kích thích bú: Liếm và rúc vào con để kích thích bú và giữ ấm.
Tài liệu tham khảo
-
Merck Veterinary Manual – Labor and Delivery in Dogs and Cats.
-
VCA Animal Hospitals – Pregnancy and Parturition in Cats.
-
VCA Animal Hospitals – Whelping in Dogs.
-
International Cat Care (iCatCare) – Cat Birth (Parturition).
