DỊCH TRUYỀN TRONG PHẪU THUẬT THÚ Y
Khi sử dụng dịch truyền trong phẫu thuật, bác sĩ cần hiểu rõ tác dụng – phân bố – chỉ định của từng loại dung dịch để chọn đúng loại phù hợp với tình trạng của con bệnh
1. Ba loại dịch truyền cơ bản
-
Dung dịch muối (NaCl 0,9%)
-
Dung dịch đường (Glucose 5%)
-
Dung dịch Ringer (Ringer lactat hoặc Ringer acetate)
2. Cách lựa chọn dịch truyền theo tình trạng của con bệnh
a. Trường hợp bình thường hoặc đang phẫu thuật
-
Ưu tiên: Dung dịch muối.
-
Lý do: Khi phẫu thuật, mất máu chủ yếu xảy ra trong lòng mạch, do đó cần bù thể tích dịch nội mạch.
-
Dung dịch muối phân bố chủ yếu trong lòng mạch máu, nên hiệu quả bù nhanh và ổn định huyết áp tốt.
→ Kết luận: Trong mổ, chọn NaCl 0,9% là phù hợp nhất.
b. Trường hợp mất nước mạn tính
-
Nguyên nhân: thường gặp ở chó mèo bị Parvo, viêm tử cung, bệnh mãn tính kéo dài.
-
Chỉ điểm lâm sàng: da giảm đàn hồi, beo da chậm trở lại.
-
Giải thích: mất nước mạn tính làm thiếu nước ở mô và tế bào (khoảng kẽ).
-
Lựa chọn: Dung dịch Ringer, vì dịch này phân bố đều giữa nội bào – ngoại bào – khoảng kẽ, giúp bù nước toàn diện.
→ Kết luận: mất nước mạn tính → dùng Ringer.
c. Trường hợp bỏ ăn hoặc động vật nhỏ
-
Đối tượng: chó mèo nhỏ con (như Chihuahua, Phốc sóc) hoặc nhịn ăn lâu ngày.
-
Cơ chế: dễ bị tụt đường huyết.
-
Lựa chọn: Dung dịch Glucose (đường), vì vừa bù dịch vừa cung cấp năng lượng nhanh cho não và cơ.
→ Kết luận: bỏ ăn hoặc chó nhỏ → dùng dung dịch đường.
3. Những trường hợp không nên dùng Ringer
Dung dịch Ringer chứa nhiều ion, đặc biệt là K⁺, nên chống chỉ định trong các bệnh có rối loạn chuyển hóa ion hoặc suy cơ quan thải trừ.
-
Bệnh thận cấp, tắc thận: không thải được K⁺ → truyền thêm Ringer sẽ làm tăng K⁺ máu, gây rối loạn nhịp tim, nguy hiểm tính mạng.
-
Bệnh gan: giảm khả năng chuyển hóa điện giải → không nên dùng Ringer.
→ Kết luận: Gan – thận nặng → tránh dùng Ringer.
4. Tóm tắt lựa chọn nhanh
| Tình trạng chó mèo | Loại dịch truyền khuyến cáo | Ghi chú chính |
|---|---|---|
| Phẫu thuật bình thường | NaCl 0,9% (muối) | Bù thể tích trong mạch |
| Mất nước mạn tính (Parvo, viêm tử cung…) | Ringer lactat | Bù nước toàn cơ thể |
| Bỏ ăn, chó nhỏ, nguy cơ hạ đường huyết | Glucose 5% | Bổ sung năng lượng |
| Suy thận, tắc thận, bệnh gan | Tránh Ringer | Tăng K⁺ gây nguy hiểm |
Tài liệu tham khảo:
-
DiBartola, S. P. (2020). Fluid, Electrolyte, and Acid-Base Disorders in Small Animal Practice. Elsevier.
-
Silverstein, D. C., & Hopper, K. (2015). Small Animal Critical Care Medicine. Elsevier.
-
Plumb, D. C. (2024). Plumb’s Veterinary Drug Handbook (10th ed.). Wiley-Blackwell.
Liên hệ ngay với EduVET nếu có bất kỳ thắc mắc nào!
