1. Tăng nhãn áp là gì?
- Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực trong nhãn cầu tăng cao, chèn ép làm tổn thương các cấu trúc trong mắt, đặc biệt là võng mạc và thần kinh thị giác.
- Để lâu sẽ gây mù vĩnh viễn.
- Mắt nó giống như một cái bong bóng nước, nó phải có áp suất bên trong.
- Áp suất này gọi là IOP – intraocular pressure – tức là áp lực trong nhãn cầu. Bình thường cái áp này nằm ở khoảng 10–25 mmHg
- Cái vấn đề là nếu vì lý do gì đó mà cái áp suất nó tăng cao, giữ lại lâu trong thời gian dài → võng mạc bị chèn ép, tổn thương không phục hồi → mù.
- Cho nên, tăng nhãn áp là một cấp cứu trong nhãn khoa.
- Nó đau, rất đau và khó chịu vì mắt căng ra và chèn ép vào mạch máu và dây thần kinh mắt phía bên dưới đáy mắt. Con vật có thể nằm im không ăn luôn, mắt đỏ, nheo, chảy nước mắt, sờ thấy mắt cứng và lồi ra.
2. Cơ chế
- Mắt luôn sản xuất ra thuỷ dịch và thuỷ dịch phải được thoát đi liên tục qua các đường ống dẫn → Khi đường thoát này bị tắc nghẽn, thuỷ dịch ứ lại, làm tăng áp lực bên trong mắt → gọi là tăng nhãn áp.
Có 2 dạng:
- Tăng nhãn áp cấp tính: đột ngột, đau nhiều, mắt đỏ, con vật kêu rên, dụi mắt liên tục.
- Tăng nhãn áp mạn tính: kéo dài, thị lực giảm dần, có thể không đau rầm rộ, nhưng gây tổn thương thần kinh thị giác.
3. Nguyên nhân
a. Nguyên phát:
- Hay gặp ở một số giống chó như Cocker, Basset Hound, Beag, bull. Pug,…
- Do dị dạng bẩm sinh của góc tiền phòng → thuỷ dịch thoát ra kém
b. Thứ phát:
Tức là do nguyên nhân khác gây ra:
- Viêm màng bồ đào, viêm tiền phòng
- U nhãn cầu
- Chấn thương
- Loạn dưỡng giác mạc
- Thủy tinh thể trật chỗ, rơi vào tiền phòng chặn đường thoát thuỷ dịch
4. Triệu chứng
- Mắt đỏ, mạch máu giãn, giác mạc mờ
- Đồng tử giãn, phản xạ ánh sáng yếu hoặc mất
- Chảy nước mắt, nheo mắt, đau dữ dội
- Mắt căng cứng, sờ vào thấy bất thường
- Có thể không thấy con ngươi do giác mạc đục
→ Nếu để lâu, mắt có thể to dần lên căng và gây đau, khó chịu
Tăng nhãn áp sớm
5. Chẩn đoán
- Dựa vào lâm sàng: mắt đỏ, đau, nheo, chảy nước mắt, đồng tử giãn, giác mạc mờ
- Sờ nhãn cầu thấy cứng
- Dùng máy đo nhãn áp:
- Bình thường: 10–25 mmHg
- Tăng: ≥25 mmHg
- Nguy hiểm: >30–35 mmHg
→ So sánh hai mắt, nếu một bên 10–15, bên kia 40 → tăng rõ rệt.
Tài liệu tham khảo
-
Gelatt KN, Gilger BC, Kern TJ. Veterinary Ophthalmology, 6th ed. Wiley-Blackwell, 2021.
-
Plummer CE, et al. “Canine Glaucoma: Pathophysiology and Treatment.” Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 2008; 38(2): 397–417.
-
Miller PE, Bentley E. “Clinical Signs, Diagnosis, and Treatment of Canine Glaucoma.” Compendium on Continuing Education for the Practicing Veterinarian, 2000; 22(6): 600–612.
-
Sapienza JS, et al. “Tonometry and Intraocular Pressure Measurement in Small Animals.” Journal of the American Veterinary Medical Association, 2016; 248(9): 1070–1078.
-
Maggs DJ, Miller PE, Ofri R. Slatter’s Fundamentals of Veterinary Ophthalmology, 6th ed. Elsevier, 2018.
Hãy liên hệ ngay với EduVET nếu có bất kỳ thắc mắc nào!
