NGUYÊN NHÂN GÂY NGỘ ĐỘC Ở CHÓ MÈO
1. Thực phẩm độc hại
-
Sôcôla (chứa theobromine và caffeine)
-
Nho và nho khô: Có thể gây suy thận cấp ở chó.
-
Hành tây, tỏi và hẹ: Gây thiếu máu tan máu do quá trình oxy hóa gây tổn thương hồng cầu.
-
Xylitol: Có trong các sản phẩm không đường, gây hạ đường huyết và suy gan ở chó.
-
Rượu: Gây ức chế hệ thần kinh trung ương.
2. Quá liều hoặc sử dụng sai thuốc
-
NSAID (ibuprofen, aspirin): Có thể gây loét đường tiêu hóa, tổn thương thận hoặc gan.
-
Paracetamol (Acetaminophen): Cực kỳ độc hại, đặc biệt với mèo. Gây suy gan và methemoglobin huyết.
-
Thuốc chống trầm cảm: Quá liều có thể dẫn đến hội chứng serotonin, co giật hoặc rối loạn tim.
-
Thuốc tim: Dùng quá liều có thể gây tử vong do độc tính với tim.
3. Hóa chất gia dụng
-
Chất tẩy rửa (thuốc tẩy, amoniac): Gây kích ứng tiêu hóa và hô hấp.
-
Thuốc diệt chuột: Gồm chất chống đông máu (giống warfarin), bromethalin (độc thần kinh), cholecalciferol (quá liều vitamin D).
-
Thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ: Nhóm organophosphate và carbamate gây triệu chứng thần kinh.
-
Chất chống đông (ethylene glycol): Dẫn đến suy thận cấp.
4. Cây cối độc hại
-
Hoa loa kèn: Cực kỳ độc với mèo, gây suy thận cấp.
-
Cây cọ sago: Gây tổn thương gan nghiêm trọng.
-
Cây trúc đào, đỗ quyên và hoa đỗ quyên: Chứa chất độc với tim.
-
Trầu bà và trầu bà: Gây kích ứng miệng và rối loạn tiêu hóa.
5. Sản phẩm thú y
-
Thuốc điều trị bọ chét và ve: Dùng quá liều hoặc sai cách (như dùng permethrin cho mèo) có thể gây độc.
-
Thuốc tẩy giun: Liều cao hoặc sử dụng sai có thể dẫn đến ngộ độc.
6. Độc tố môi trường
-
Tảo lam: Có trong nước ô nhiễm, gây suy gan hoặc độc thần kinh.
-
Nấm: Một số loại nấm cực độc, gây tổn thương đường tiêu hóa, gan hoặc thận.
-
Kim loại nặng (chì, kẽm): Chì từ sơn cũ hoặc đồ chơi, kẽm từ đồng xu gây ngộ độc.
7. Đồ gia dụng nguy hiểm
-
Pin: Gây bỏng hóa chất và ngộ độc kim loại nặng nếu nuốt.
-
Tinh dầu: Tinh dầu tràm, khuynh diệp và nhiều loại khác đều độc, đặc biệt với mèo.
-
Thuốc lá, nicotine: Gây nôn, co giật, thậm chí tử vong nếu nuốt phải.
8. Các chất kích thích, gây nghiện
-
Cần sa (THC): Gây mất điều hòa, nôn mửa hoặc suy nhược thần kinh.
-
Cocaine, amphetamine, opioid: Gây triệu chứng thần kinh và tim mạch nghiêm trọng.
9. Động vật có nọc độc
-
Rắn cắn: Gây độc máu hoặc độc thần kinh.
-
Côn trùng (ong, ong bắp cày, nhện): Gây phản ứng dị ứng hoặc nhiễm độc.
-
Cóc (như cóc Bufo): Độc tố gây triệu chứng thần kinh và tim mạch.
CÁC DẤU HIỆU NHẬN BIẾT NGỘ ĐỘC
-
Đường tiêu hóa: Nôn mửa, tiêu chảy, chảy nước dãi.
-
Thần kinh: Co giật, run rẩy, mất điều hòa.
-
Tim mạch: Loạn nhịp tim, hạ huyết áp.
-
Hô hấp: Khó thở, thở nhanh.
-
Thận: Tiểu nhiều hoặc ít, tiểu ra máu.
-
Gan: Vàng da, uể oải.
CÁCH XỬ LÝ
1. Gây nôn
-
Uống oxy già 3%
-
Tiêm bắp Xylazine:
• Mèo: 0,4mg/kg
• Chó: 1,5mg/kg -
Apomorphin (khó mua)
2. Rửa dạ dày – ruột
-
Pha 5g muối + 1000ml nước ấm/10kg thể trọng
3. Mất nước (nếu tim và thận hoạt động tốt)
Truyền dịch cấp tốc:
-
NaCl 0,9% + 10cc Glucose 10%/kg trong 30 phút
Truyền duy trì sau đó:
-
30cc Glucose 5%
-
30cc NaCl 0,9%
-
15cc NaHCO₃ 1,4%
⇒ Tổng liều: /kg/24h
4. Lipid 20%
-
Liều ban đầu: 1,5cc/4kg, sau đó truyền chậm 10cc/kg/giờ
-
Sau 2 giờ kiểm tra máu: nếu không có mỡ máu, tiếp tục truyền
5. Truyền máu
-
Áp dụng trong trường hợp xuất huyết hoặc mất máu nhiều
6. Uống hỗn hợp hấp phụ
-
Sorbitol + Than hoạt tính + Sữa hoặc cháo
👉 Dùng nhiều lần để tăng hiệu quả hấp phụ độc tố
Các thuốc hỗ trợ đi kèm
| Tác dụng | Thuốc sử dụng |
|---|---|
| Lợi tiểu | Furosemide |
| Chống co giật | Diazepam |
| Chống nôn | Ondansetron |
| Khóa bơm acid | Omeprazole |
| Giảm đau | Tramadol |
Lưu ý quan trọng
-
Không nên gây nôn nếu vật đã mất ý thức, co giật, nuốt phải chất ăn mòn (acid, kiềm).
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ trực tiếp với EduVET để được giải đáp nhanh và chính xác nhất!
Tài liệu tham khảo
-
Peterson, M. E., & Talcott, P. A. (2013). Small Animal Toxicology, 3rd ed. Saunders.
-
Osweiler, G. D. (2018). Toxicology, in: Clinical Veterinary Advisor: Dogs and Cats. Elsevier.
-
VCA Animal Hospitals – Veterinary Drug Toxicity Overview.
-
Merck Veterinary Manual – Toxicologic Emergencies in Small Animals.
