RBC – HỒNG CẦU

RBC (Red Blood Cell Count) là chỉ số thể hiện tổng số lượng tế bào hồng cầu trong máu.
Chỉ số này giúp đánh giá tình trạng thiếu máu hoặc mất máu ở vật nuôi.

---

1. Khi nào coi là thiếu máu?

 

Ta chỉ xét thiếu máu khi RBC giảm xuống dưới 4.5.
Nếu RBC vẫn trên 4.5, thì coi như bình thường hoặc hơi giảm nhẹ, chưa đủ để chẩn đoán bệnh lý rõ ràng.

---

2. Các nguyên nhân thường gặp khi RBC giảm

(1) Giảm tiểu cầu hoặc sốt

→ Nghi ký sinh trùng máu (Babesia, Ehrlichia, Mycoplasma haemofelis, v.v.)
→ Cần test hoặc soi máu kiểm tra ngay, đây là nguyên nhân rất phổ biến.

---

(2) Creatinin tăng + lông sơ xác + cơ thể gầy

→ Nghi suy thận mạn tính
Giải thích: Thận có vai trò tiết ra hormone Erythropoietin (EPO) – kích thích tủy xương tạo hồng cầu.
Khi thận suy → giảm tiết EPO → thiếu máu do giảm sinh hồng cầu.

---

(3) Hồng cầu, tiểu cầu và lympho đều giảm + RDW bình thường

→ Nghi suy tủy hoặc xơ tủy
Bình thường nếu thiếu hồng cầu, cơ thể sẽ tăng sinh hồng cầu non → RDW tăng.
Nhưng nếu RDW vẫn bình thường → nghĩa là tủy không sản xuất được hồng cầu non → “nhà máy sản xuất” đã hỏng.

Nguyên nhân:

• Hóa chất độc, thuốc kháng sinh nặng.

• Virus, vi khuẩn tấn công tủy xương (ví dụ: Parvovirus).

---

(4) Hồng cầu giảm + vàng da/huyết tương đỏ + triệu chứng mơ hồ

→ Nghi tan máu do bệnh tự miễn
Cơ thể tự sinh kháng thể chống lại hồng cầu, làm phân huỷ hồng cầu → thiếu máu.

---

(5) Hồng cầu giảm + vàng da/huyết tương đỏ + biểu hiện cấp tính

→ Nghi ngộ độc cấp (ví dụ: hành, tỏi, thuốc diệt chuột, kẽm phosphide…).
Các chất độc này gây vỡ màng hồng cầu, dẫn tới tan máu cấp.

---

(6) Có tiền sử chấn thương trong vòng 1 tháng gần đây

→ Nghi mất máu thực thể (xuất huyết ngoài hoặc trong).
Ví dụ: chấn thương, mổ, vết thương sâu.

---

(7) Hồng cầu giảm + vàng da

→ Nghi nhiễm Leptospira (xoắn khuẩn).
→ Test kiểm tra Lepto để xác định.
Leptospira gây tổn thương gan – thận → vàng da, thiếu máu, sốt.

---

(8) RBC giảm + phân đen hoặc có máu tươi

→ Nghi nhiễm giun móc (Ancylostoma spp.)
Giun móc bám vào niêm mạc ruột gây xuất huyết âm ỉ kéo dài, dẫn đến thiếu máu mạn tính.
→ Soi phân kiểm tra trứng giun.

---

(9) Lách to (sờ thấy hoặc siêu âm phát hiện)

→ Nghi u lách hoặc tăng sinh tế bào trong lách.
Lách là “nghĩa địa của hồng cầu”, nơi tiêu huỷ hồng cầu già.
→ Càng nhiều hồng cầu chết → lách càng phì đại.

---

(10) Khối bất thường trong ổ bụng hoặc ngoài da

→ Nghi mất máu do khối u (xuất huyết trong u hoặc di căn mạch máu).
→ Cần siêu âm, chụp X-quang để xác định vị trí và bản chất khối.

---

3. Khi RBC tăng

• Tăng nhẹ (8–12): → Nghi mất nước.
  Mất nước → máu cô đặc → tỷ lệ hồng cầu tăng giả tạo.

• RBC > 20: → Nghi u máu hoặc tăng sinh hồng cầu bất thường\

---

Ghi nhớ nhanh

---

Tài liệu tham khảo

• Guyton & Hall, Textbook of Medical Physiology, 14th Ed., 2021

• Weiss & Wardrop, Schalm’s Veterinary Hematology, 6th Ed., 2010

• Birkenheuer et al., 2008, Vet. Clin. North Am. Small Anim. Pract.

• Bowman, Georgis’ Parasitology for Veterinarians, 11th Ed., 2021

• Thrall et al., 2012, Veterinary Hematology and Clinical Chemistry

 

Hãy liên hệ ngay với EduVET nếu có bất kỳ thắc mắc nào!